Ένα περίγραμμα πολιτικών θέσεων και προτάσεων για το αύριο της Πάτρας έδωσε σήμερα στην δημοσιότητα ο πρώην Αντιδήμαρχος Αλέξης Σκαρμέας. Μια προσέγγιση της κατάστασης αλλά και της προοπτικής της πόλης που θέτει με ευθύ τρόπο τόσο τα προβλήματα όσο, κυρίως, της προκλήσεις της Πάτρας.
Η Πάτρα είναι το σπίτι μας και, για να θυμηθούμε τον Κωστή Παλαμά, “έχει ψυχή και μας προσμένει”, λέει ο κ. Σκαρμέας τονίζοντας, επίσης, ότι η πόλη δεν μπορεί να πορευθεί στο μέλλον με ξεπερασμένες συνταγές αλλά δεν έχει επινοήσει και καινούργιες.
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ
“Όπως πορεύεται όλη η χώρα, έτσι θα αφήσουμε να βαδίσει και η Πάτρα, ανάλογα θα πορευτεί και ο Δήμος Πατρέων;
Είναι ώρα να πούμε μια μεγάλη αλήθεια.
Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με τον παλιό τρόπο και δεν έχουμε ακόμα βρει τους νέους δρόμους.
Είναι πλέον καιρός, αυτή τη συζήτηση, αυτήν την αναζήτηση να την κάνουμε συλλογικά και δημόσια.
Πολύ περισσότερο που βρισκόμαστε μπροστά σε δημοτικές εκλογές.
Ανατρέχοντας στo μεταπολιτευτικό παρελθόν, ζήσαμε διάφορα μοντέλα Δήμου και Δήμαρχου. Ζήσαμε το μοντέλο του Δήμαρχου/Δήμου που διεκδικούσε από την κεντρική εξουσία ως συνδικαλιστής. Ακολούθησαν εποχές ευμάρειας και τότε ζήσαμε το μοντέλο του Δήμαρχου/Δήμου που έκανε κυρίως, έργα υποδομής. Στη συνέχεια ζήσαμε τις εποχές του «Καποδίστρια» πρώτα και του Καλλικράτη» μετά που μετέφεραν στους Δήμους σημαντικές αρμοδιότητες αλλά όχι και τους πόρους για να τις ασκήσουν.
Ακολούθησε η λαίλαπα της οικονομικής κρίσης που όλοι τη ζήσαμε και τη ζούμε. Οι πόροι που διατίθενται πλέον στην αυτοδιοίκηση είναι ελάχιστοι. Εφόσον μάλιστα τόσο η νυν, όσο και οι επόμενες κυβερνήσεις παραμείνουν στον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, οι κρατικοί πόροι προς την αυτοδιοίκηση θα διαιωνίζονται ως συρρικνωμένοι.
Υπάρχουν απαντήσεις σε αυτό το πρόβλημα;
Κατά την άποψη μου έτοιμες απαντήσεις δεν έχει κανείς.
Μπορούμε όμως να προτείνουμε μια γενναία και συνολική υπέρβαση.
Να εργαστούμε για ένα Δήμο Πατρέων που θα κόψει τα δεσμά του με την κεντρική εξουσία και θα βαδίσει στο δρόμο της πλήρους χειραφέτησης.
Αυτό έχει μια βασική προϋπόθεση. Είναι ένας Δήμος με δικό του προϋπολογισμό, με δικούς του πόρους. Αυτό που προτείνω είναι μια μεγάλη συμφωνία με το κεντρικό κράτος για να μεταφερθεί στους Δήμους η δυνατότητα να εισπράττουν οι ίδιοι άμεσα και όχι μέσω του κεντρικού κράτους τους πόρους που τους αναλογούν.
Το μοντέλο του «κακού» υπουργού που εισπράττει τους φόρους και μετά δίνει ή όχι τα χρήματα στον «καλό» δήμαρχο έχει πεθάνει. Χρειαζόμαστε το μοντέλο της επόμενης ημέρας και αυτή είναι η δική μου προσέγγιση.
Αλλά αυτή η πρόταση έχει γενικά χαρακτηριστικά και ξέρουμε όλοι ότι θα απαιτήσει ένα σκληρό αγώνα κατά του συγκεντρωτικού αθηνοκεντρικού κράτους προκειμένου να επιτύχει. Έναν αγώνα όμως που επιβάλλεται να δώσουμε.
Ταυτόχρονα πρέπει να αναζητήσουμε και να υλοποιήσουμε στην πράξη μια νέα αντίληψη για το ρόλο του Δήμου και τη φυσιογνωμία της πόλης.
Η πόλη ζει στο τοπικό περιβάλλον της αλλά ταυτόχρονα μετέχει και σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο σύνολο. Θα πρέπει περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να αναζητήσουμε το διεθνή της περίγυρο και να επιδιώξουμε το μάξιμουμ των συνεργειών στο χώρο του Ιονίου και της Αδριατικής.
Σε ότι αφορά τη φυσιογνωμία της πόλης η προσοχή μας θα πρέπει να εστιαστεί στην αναζήτηση τρόπων που θα αυξήσουν τις εισροές εισοδημάτων με την ανάδειξη των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που μπορεί να διαθέτει η Πάτρα.
Παράδειγμα: Την ώρα που καταργούνται σχολές και μειώνεται ο αριθμός των φοιτητών και των σπουδαστών μήπως πρέπει να εργαστούμε για την ουσιαστική σύνδεση της πόλης και του πανεπιστημίου. Μήπως είναι πια καιρός να εργαστούμε συντονισμένα για την ίδρυση και λειτουργία στην Πάτρα νέων σχολών; Δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε τι θα σημαίνει για την Πάτρα η προσθήκη ενός νέου πληθυσμού μερικών χιλιάδων ανθρώπων.
Δεύτερο παράδειγμα: Τι ακριβώς θέλουμε όταν διεκδικούμε ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο, όπου δεν αρκεί η διεκδίκηση, δεν φτάνει η καταγγελία.
Μια πλήρης ανάπλαση του παραλιακού μετώπου ξεκινάει από ένα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που θα αλλάξει άρδην το θαλάσσιο μέτωπο και τη συνολική εικόνα και ζωή της πόλης ενώ ταυτόχρονα θα δώσει σάρκα και οστά στο επιχείρημα της διεκδίκησης. Ταυτόχρονα ξεκινάμε τις προσπάθειες για τη χρηματοδότηση αυτού του σχεδίου, που ξεκινούν από τους πόρους της επόμενης προγραμματικής περιόδου, και φτάνουν μέχρι χρηματοδοτικά σχήματα μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αν οι Πατρινοί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα προχώρησαν σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το ναό του Αγίου Ανδρέα, ας τολμήσουμε σήμερα να τους μιμηθούμε.
Σε ότι αφορά τον ίδιο το Δήμο προέχει η ορθολογική διαχείριση των πόρων των αρμοδιοτήτων του και πρώτα απ’ όλα οφείλουμε να ρίξουμε όλο μας το βάρος στην ποιοτική και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών.
Παράλληλα οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχετικά μικρές Εθνικές και Ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις.
Επίσης, στις τρέχουσες συνθήκες αναδεικνύεται σε κρίσιμο ζήτημα η εστίαση της προσοχής μας στην παροχή υπηρεσιών που ανακουφίζουν τους κοινωνικά αδύναμους και δημιουργούν μαζί με την δράση των εθελοντικών οργανώσεων ένα πλέγμα κοινωνικών παροχών και αλληλεγγύης απαραίτητο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης.
Σε γενικές γραμμές ο Δήμος πρέπει να γίνει ο πρωταγωνιστής σε μια νέα δημοτική πολιτική που θα περιλαμβάνει πέντε βασικούς στόχους:
1.Στρατηγικός σχεδιασμός για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της πόλης.
2.Συλλογική διαχείριση των στόχων
3.Οδικός χάρτης έργων που υπηρετούν τον στρατηγικό σχεδιασμό, δημιουργούν ολοκληρωμένο οικοσύστημα και χρησιμοποιούν όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία.
4.Θεσμική ενθάρρυνση στους πολίτες για συμμετοχή στη ζωή της πόλης και άμεση απάντηση του Δήμου στα προβλήματα της καθημερινότητας του δημότη.
5.Δημιουργία ισχυρού brand-name της Πάτρας με στόχο την οικονομική αποδοτικότητα.
Η βασική ιδέα είναι η αξιοποίηση της συλλογικής ευφυίας του τόπου, των υποδομών, του ανθρώπινου δυναμικού και όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων.
Σε ότι αφορά ορισμένα από τα μείζονα ζητήματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η δημοτική αρχή, οφείλουμε να ανοίξουμε τώρα μια συζήτηση που έχει καθυστερήσει χαρακτηριστικά.
Ενδεικτικά και μόνο θέτουμε ορισμένα μείζονα ζητήματα.
Εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων.
Το προχωράμε ναι ή όχι; Που θα πάνε τα δημοτικά τέλη με το εργοστάσιο, ποιες είναι οι λοιπές εναλλακτικές λύσεις, που θα πάνε τα δημοτικά τέλη με την αποστολή των απορριμμάτων χιλιόμετρα μακριά από την Πάτρα, τι θα συμβεί με το ΧΥΤΑ της Ξερόλακκας αν εγκαταλειφθεί η λύση του εργοστασίου; Στα ερωτήματα αυτά οφείλονται καθαρές απαντήσεις προς τους δημότες και όχι μισόλογα. Η δική μου προσέγγιση πάντως αντιμετωπίζει θετικά την διαλογή στη πηγή και την μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων.
Φράγμα Πείρου
Ζητάμε ναι ή όχι να αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο η ΔΕΥΑΠ, ώστε να κατοχυρώσει πλήρως το ρόλο της ως δεσπόζουσα δημοτική επιχείρηση στο χώρο της άντλησης, αποθήκευσης και διανομής του νερού; Θα πάμε, επί τέλους σε ενιαίο τιμολόγιο ή θα συνεχίσουμε να ανεχόμαστε τον παραλογισμό όπου άλλες περιοχές της πόλης πληρώνουν ακριβότερα το νερό και άλλες φτηνότερα.
Ακίνητη περιουσία του Δήμου
Οφείλουμε να προχωρήσουμε σε μια γενναία αυτοκριτική. Ο Δήμος Πατρέων διαχρονικά απέτυχε στην αξιοποίηση της περιουσίας του. Από το παλιό δημοτικό νοσοκομείο και το Αρσάκειο, μέχρι τις εγκαταστάσεις του Λαδόπουλου, η αποτυχία είναι συνολική και διαχρονική. Είναι πια καιρός να πλησιάσουμε το ζήτημα χωρίς ιδεοληψίες και φαντασιώσεις και με ένα και μοναδικό γνώμονα. Τη προστιθέμενη αξία που θα αποφέρει στην πόλη η αξιοποίησή αυτής της περιουσίας.
Ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών η Πάτρα δεν χρειάζεται ένα ακόμα προεκλογικό πρόγραμμα που θα καταγράψει αναλυτικά το σύνολο των αναγκών και το σύνολο των λύσεων.
Η μέθοδος αυτή έχει δοκιμαστεί και αποτύχει.
Δεν έχει κανένα νόημα η παρουσίαση προτάσεων που δεν έχουν κοστολογηθεί.
Δεν έχει κανένα νόημα η πλειοδοσία στις προτεινόμενες λύσεις, ερήμην των οικονομικών δυνατοτήτων.
Δεν έχει κανένα νόημα ο δήθεν προγραμματικός λόγος που τάζει λαγούς με πετραχήλια, προτάσσει απεριόριστες επιθυμίες και αγνοεί πεπερασμένα δεδομένα.
Εκείνο που πάνω απ’ όλα χρειάζεται είναι μια φρέσκια ματιά και μια σύγχρονη πρακτική που θα καταστήσει τις επόμενες δημοτικές αρχές πραγματική ηγεσία της πόλης, μια ηγεσία που θα οδηγήσει την Πάτρα σε μια νέα εποχή.
Σ’ αυτό το πλαίσιο και δίχως να νοιώθει κανείς αποκλειστικός κάτοχος της αλήθειας οφείλουμε να συζητήσουμε, να συμπράξουμε, να συνεργαστούμε. Όχι για να συμπράξουμε σε μια ακόμα θητεία ρουτίνας και αποτελμάτωσης, αλλά για την ανατροπή των δομών και των νοοτροπιών που μας έχουν καθηλώσει.
Η Πάτρα είναι το σπίτι μας και, για να θυμηθούμε τον Κωστή Παλαμά, «έχει ψυχή και μας προσμένει».
Αλέξης Σκαρμέας
Δημοτικός Σύμβουλος